وسايل و ابزار خوشنويسي در خلق يك اثر مطلوب بسيار موثرند. ابزار خوب مشوق هنرمند در ادامه كار و پيشرفت اوست. ابزار مهم و اصلي خوشنويسي عبارتند از:
قلمني نوع مرغوب آن از نيهاي دزفولي (براي قلمهاي رير و متوسط) يا ني خيزران (براي درشتنويسي) تهيه ميشود.
كاغذ كه در گذشته به صورت دستي ساخته ميشد و مراحل توليد و پرداخت پيچيدهاي داشت. امروزه كاغذهاي گلاسه، بهويژه گلاسهٔ مات، براي نوشتن مناسبترند.
مركب كه بايد مخصوص خوشنويسي باشد. بيش از همه مركب مشكي و پس از آن قهوهاي كاربرد دارد. براي كارايي بهتر و بيشتر ميتوان چند قطره آب مقطر يا گلاب را به مركب و ليقه اضافه كرد. اينكار موجب جذب بيشتر مركب بر روي قلم ميشود و براي اجراي بهترِ حروف كشيده بسيار مؤثر است.
افزون بر آن از وسايل خوشنويسي ميتوان به ابزار زير اشاره كرد:
دوات، ليقه، قلمتراش، قطزن، سنگ تيزكن قلمتراش، قلمدان، زيرمشق از نوع فوم و يا چرمي، مِسطره، ابزار بههم زدن ليقه و مركب، قاشق مخصوص آب ريختن در دوات يا قطره چكان.
علت پيدايش ابزارهاي خوشنويسي
وقتي ترسيم مقاصد تا اندازهاي روشن شد بشكل تصوير برخوردند- زيرا براي ترسيم يك مطلب كوچكي مدتها وقت لازم داشت مثلاً حجار بايد تخته سنگ را بتراشد و بعد مطلب را روي آن حجاري كند و سپس براي طرف فرستاده شود اين بود كه به فكر افتادند كه بجاي حجاري و نقاري ترسيم كنند و براي رفع اين نيازمندي باين نكته پي بردند كه رنگي بسازند كه با آن رنگ حروف را بنويسند بعد از مطالعات زياد و رنگهاي سبز و قرمز و آبي را از عصاره برگهاي درختان و بوتهها بدست آوردند و به جاي تيشه از چوب قلم تراشيدند و به جاي تخته سنگ برگ پاپيروس را مورد استفاده قرار دادند و مكاتبات آموزش خوشنويسي سر و صورتي پيدا كرد تا به صورت امروزي رسيد.